ارزیابی اکوفیزیولوژیکی همزیستی میکوریزا در برخی گونه های گیاهی دره شهدا استان آذربایجان غربی

همزیستی میکوریزی یکی از مباحث مهم علوم زیستی می باشد. قارچ های میکوریز از طریق همزیستی با ریشه ی گیاهان باعث بهبود رشد ریشه و حفظ جوامع گیاهی می شوند. به منظور بررسی وضعیت میکوریزی دره ی شهدا و مناطق مجاور آن با وسعتی برابر 577 هکتار که در کیلومتر30 جاده ی ارومیه – اشنویه قرار دارد و متوسط بارش سالیانه ی 5/367 میلی متر، میانگین سالیانه حداکثر دما 1/33 درجه ی سانتیگراد و حداقل دمای 5/15- درجه انتخاب شد. هدف از این بررسی مقایسه ی موقعیت میکوریزی در اردیبهشت سال های 1390 و 1391 با توجه به اثرعواملی همچون شرایط اکولوژیک، بافت خاک، فسفر قابل جذب، آهک، هدایت الکتریکی(electrical conductivity)، میزان اشباع خاک (soil saturation)، کربن آلی (oc)، اسیدیته (ph) و محتوای ازت خاک بر این موقعیت بود. بدین منظور از میان گیاهان غالب منطقه 8 گونه انتخاب و نمونه برداری از ریشه ی گیاهان (برای تعیین درصد همزیستی) و ازخاک ریزوسفری آن ها (برای تعیین غنای اسپورهای میکوریزی) در دو زمان مذکور انجام شد. همچنین مقداری خاک از اطراف هر گیاه برای تعیین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک جمع آوری شد. بررسی موارد ذکر شده نشان داد که در اردیبهشت 90 چمن (poa bulbosa ) با 68/74 درصد بیشترین درصد همزیستی ریشه ای و سلمه تره ( chenopodium alb um)با 23/10 درصد کمترین درصد همزیستیریشه را دارا بودند. هم چنین در اردیبهشت 91 نیز چمنبا 74/72 درصد بیشترین درصد همزیستی و سلمه تره با 2/7 درصد کمترین میزان همزیستی را دارا بودند. درمورد تعداد اسپور بیشترین میزان در اردیبهشت90 به چمنبا 29 عدد در هر گرم خاک و کمترین آن به سلمه ترهبا 67/2 عدد اسپور در هر گرم خاک تعلق داشت. در اردیبهشت 91 نیز بیشترین تعداد به گونه ی چمن با 27 عدد و کمترین آن به گونه ی سلمه تره با 67/1 عدد اسپور متعلق بود. نتایج بدست آمده نشان دهنده ی همبستگی مثبت و معنی دار بین آغشتگی ریشه و تعداد اسپور درهر دو زمان است. آنالیزهای خاک نیز یک همبستگی منفی و معنی دار بین فسفر با تعداد اسپور وآغشتگی ریشه در هر دو زمان نشان می دهند. همچنین بین اشباع خاک خاک و تعداد اسپور و درصد همزیستی درهر دو زمان همبستگی مثبت و معنی دار وجود دارد. ارتباط ph با میزان همزیستی ریشه و تعداد اسپور همواره منفی و معنی دار بوده است. میزان کربن آلی خاک با درصد آغشتگی و تعداد اسپور در هر دو زمان مثبت و معنی دار بوده است.